Trochę tego…
“ Wczesna religia misteryjna była synkretystyczną…. Kult
perskiego Mitry był przynajmniej częściowo egipcjanizowany; Egipski
kult Izydy był w większości hellenizowany.”
-S. Angus (Religie Misteriów,
str. 20)
Wielka stopa
Kolosalna marmurowa stopa z Aleksandrii II wieku – możliwe, że należy
do Serapisa (Muzeum Brytyjskie)
Antinous:
‘Pojawił się po śmierci’…
Obelisk dla Antinousa ( Rzym z II wieku), upamiętnia ‘Ozyrysa-Antinousa
Sprawiedliwego’.
Epitafium głosi, że „Antinous pojawiał się po śmierci w snach’
Oto, jak się to robi!
„ Dla Antinous’a aparat kultowy w pełnej skali został zorganizowany,
ze świątyniami i kapłanami, posągami i ołtarzami, wróżbitami i misteriami,
grami i drobiazgowo rozwiniętym mitem. Był on jedyną nie-imperialną głową,
która pojawiła się na monetach.”
- R. Lambert ( Ukochany i Bóg, str. 147)
|
Rzymski Egipt: Starożytny kocioł transmutacji
Wraz z aneksją Egiptu w r. 30 BC, Grecy utracili swą pozycję,
jako rzadząca elita kraju. Będąc obecnie biurokratami, ale nie
zarządcami, stopniowo adoptowali oni zwyczaje rdzennych Egipcjan.
Egipcjanie, zawsze na dnie społecznej hierarchii,
byli obciążani podatkami nawet więcej przez
Rzymian, niż przez Greków. Co gorsza, kiedy cały kraj został zredukowany
do statusu osobistej posiadłości nieobecnego władcy nazywanego
‘cezarem’ , zostali oni pozbawieni swego faraońskiego boga-króla.
Będąc głęboko religijnymi, zostali oni zmuszeni do religijnego
rewizjonizmu aby odnaleźć nowe bóstwo dla swej starożytnej ‘teologii’.
Do tej stymulujacej mieszanki doszli Żydzi, którzy
przez wieki byli eksplozywną mniejszością, specjalnie
w Aleksandrii. Przemieszani z emigrantami po upadku świątyni w
70 r. - cała żydowska spoleczność została zdziesiątkowana
w następstwie rebelii z 115-117 r. - ale wówczas to nowa
fala żydowskich emigrantów i niewolników przybyła do Egiptu po
wojnie w Palestynie ze 135 r.
Pomiędzy wszystkimi tymi wygnanymi i zdezorientowanymi
rasami poruszali
się agenci różnych kultów i ‘religii misteryjnych’,
współzawodnicząc o członkostwo i podkradając sobie wzajemnie idee.
Najbardziej sukcesywnym kultem spośrod wszystkich – najwyższym
przykładem synkretyzmu – było chrześcijaństwo.
Grecy
stworzyli Boga: Serapis
Pierwszy z greckich faraonów pragnął mieć jedno, złożone
bóstwo, aby zjednoczyć swych różnorodnych poddanych.
W ‘klasycznym’ przykładzie procesu synkretyzmu, charakter
i charakterystyki kilku wcześniejszych bogów zostały
scalone w jednym bogu Serapisie. W III wieku BC kult
Serapisa stał się kultem sponsorowanym przez państwo
w całym Egipcie. Wraz z rzymskim podbojem, kult ten rozprzestrzenił
się w całym Imperium. |
Ozyrys
Ozyrys był większym z egipskich bóstw i królem podziemnego
świata. Rozpoczął on swoja karierę, jako bóg rolnictwa
i natury w czasach 5-tej dynastii (2465-2323 BC).
Apis |
Hades
Grecki bóg świata podziemnego
|
Dionizos
Grecki bóg rolnictwa i wina
|
Serapis
Grecko-egipska wersja Zeusa
“Ów szczęsny uzurpator został wprowadzony na tron i do
łoża Ozyrysa.” (Gibbon
|
Koszyk
( lub ‘Buszel’) na jego głowie symbolizuje obfite
zbiory.
|
Apis był bogiem Memphis.
Byk został wybrany z powodu wyróżniających znaków na
swym ciele i uważano, iż był zrodzony przez dziewiczą
krowę zapłodnioną przez lokalnego boga stwórcę Ptaha.
Lokalną trójcą byli: Ptah-Sokar-Ozyrys.
|
Serapis
Nowy bóg ucieleśniał aspekty wielu wcześniejszych bóstw,
włączając egipskiego Ozyrysa i Apisa oraz greckiego Dionizosa
i Hadesa. Ptolemeusze zmierzali do tego, aby nowy bóg
posiadał uniwersalną atrakcję w narastająco kosmopolitycznym
kraju. W konsekwencji tego Serapis miał ponad 200 lokalizowanych
imion, włączając ( wg korespondencji cesarza Hadriana)
imię Chrystusa!
Większe świątynie boga zbudowane były w Aleksandrii
i Memfis. Sarapeum w Aleksandrii było jednym z największych
pomników pogańskiej cywilizacji. Ten rozległy kompleks
budynków sam przez siebie stapiał egipski ‘gigantyzm’
z wdziękiem i pięknem hellenizmu. Spośród wszystkich
faraońskich/greckich bogów Serapis przetrwał najdłużej,
daleko jeszcze w okresie rzymskim.
W stopieniu charakterów tak wielu wcześniejszych bogów
w Serapisa, praktyka wirtualnego monoteizmu została
ustabilizowana w Aleksandrii na kilka setek lat. |
|
|
Ołtarz z rogami – dla boga
Serapisa!
Grecka wyspa Delos, centrum Konfederacji Jońskiej, III wiek BC
|
– ołtarz Jahve?
„ I Adonijah obawiał
się Salomona, powstał, poszedł
i uchwycił za rogi ołtarza.”
1 Ks.Krol, 1.50
|
Synkretyzm – Grecy z Egiptu
przeradzają się w tubylców
Od panowania pierwszego z Ptolemeuszy w IV wieku BC – Grecy
zaprowadzili kulturę helleńską w Egipcie. Ale dalecy od hellenizowania
tego starożytnego kraju w większym stopniu, Grecy zostali
poddani egipskim wpływom przez tych, których podbili. Ten
proces uległ przyspieszeniu po rzymskim podboju, kiedy to
Grecy utracili swą dominującą pozycję
|
Aleksandryjska lampka
oliwna ( II wiek BC).
Wewnątrz, wizerunek greckiej bogini Afrodyty w kąpieli.
Portalu strzegą greckie kolumny, ale z kobrami i uwieńczone
głowami Horusa! |
Egipska mumia, rzymsko/greckie ciało.
Faiyum, Egipt (III wiek AD).
|
Precz z kremacją!
I – IV wiek AD
Egipscy Grecy, którzy tradycjonalnie wierzyli w nieśmiertelność,
jeśli jedynie duszy, porzucają kremację zwłok i adoptują
egipską mumifikację – w optymistycznej wierze w zmartwychwstanie
ciała, które to pojęcie przejęte zostało przez wczesne
chrześcijaństwo.
Portret przymocowany do ich mumii ukazuje rzymskie stroje
i biżuterię, ale jest on stylistycznie grecki.
|
Obstawiając swe zakłady
w grze
Tablica pogrzebowa honorująca zarówno greckie, jak i
egipskie mity:
Na górze, czysto faraoński – Anubis, Izyda i Neftyda
przygotowujący ciało do następnego życia po życiu.
Na dole, czysto grecki – Hades porywający Persefonę,
Artemida z łukiem, Atena z lancą i Afrodyta.
(Katakumby z Kom es-Shoqafa, I wiek AD).
|
|
|
Rytuały pogrzebowe
Grecki sarkofag (gałęzie winne i satyrowie Dionizosa)
z egipskim zapleczem ( Anubis, Horus i Thoth).
(Katakumby z Kom es-Shoqafa, Aleksandria
|
|
|
Rzymianie
tworzą Boga: Antinous
Hadrian, głęboko pobożny człowiek, interpretował utonięcie
swego kochanka w terminach religijnych. Wg egipskiej
tradycji, śmierć w Nilu była ‘zbawiającym poświęceniem’,
zapewniającym dobre samopoczucie samemu Hadrianowi. Ciało
Antinousa nie zostało skremowane, ale zabalsamowane.
Wkrótce potem, ok. 130 r. AD wielbienie Antinousa stało
się kultem sponsorowanym przez państwo w całym Imperium.
W międzyczasie chrześcijańscy skrybowie piszą swoje ewangelie...
|
Antinous:
Miły grecki
chłopiec…
Kochanek cesarza Hadriana tonie w Nilu w 130 r.
Jest on ubóstwiony przez odchodzącego od zmysłów Hadriana,
który każe zbudować całe miasto – Antinoopolis – ku
jego czci.
Więcej
na temat Antinousa
|
….
Zostaje rzymskim bogiem
|
…
zostaje egipskim bogiem
|
…
zostaje Chrystusem
Kult Antinousa został poskładany w bardziej
określone chrześcijaństwo w IV wieku.
Antinous z IV wieku z krzyżem w jednej ręce – i z
gronami Dionizosa w drugiej!
(Stela z Antinoopolis, Staatliche Museen, Berlin). |
VI/VII
wiek – koptyjski Chrystus
Ubrany, ale porównajcie z Antinousem wyżej!
|
|
|
I
chrześcijanie niszczą Boga…
Ogromny posąg Serapisa i jego
świątynia zostały zburzone przez rozwścieczony chrześcijański
mob w 391 r. oczyszczając drogę dla nowego lokatora – Jezusa
Chrystusa.
Teofilus, biskup Aleksandrii, stoi na szczycie sanktuarium
Serapisa ( którego głowa jest widoczna niżej po lewej stronie),
zapraszając opozycyjnego mnicha do rzucania kamieni
( IV wiek, Aleksandryjska Kronika Światowa).
|
|
Copyright © 2007 by Kenneth Humphreys.
Kopiowanie jest dozwolone bez ograniczeń, pod warunkiem, że kredyt
jest oddawany Autorowi i żaden materiał z tego portalu nie jest sprzedawany
dla profitu.
|
|